Suchary

-Jak nazywa się osoba w Twoim wieku mieszkająca na wsi? Rówieśniak. 

Słysząc taki dowcip większość z nas odpowiedziała by „BoSHe, jaki suchar” lub „Stefan, właśnie wykarmiłeś pół Afryki…” (<- z dedykacją dla Klaudii). A jeszcze kilka lat temu, takie beznadziejne dowcipy nazywano kwasami. I to właśnie o kwasach będzie dzisiejszy wpis.  Zarówno tlenowych jak i beztlenowych. Po prostu: nieorganicznych.

Kwasami nazywamy związki, które dysocjują z wytworzeniem charakterystycznego kationu wodoru H+.  Tak rozległa definicja wymusza stworzenie pewnych podziałów wśród kwasów. Mamy więc kwasy organiczne- organiczne związki chemiczne wykazujące właściwości kwasowe, jak i kwasy nieorganiczne- wszystkie pozostałe. Wewnątrz  tych dwóch, jakby głównych grup istnieją kolejne podziały: na kwasy tlenowe, beztlenowe karboksylowe, mineralne etc., jednakże dokładniej przyjrzymy się pierwszym dwóm przeze mnie wymienionym.

Wzór ogólny kwasów to H -R, gdzie H oznacza wodory a R resztę kwasową. Ilość wodorów jest równa wartościowości reszty kwasowej.

Kwasy beztlenowe:

Jak sama nazwa wskazuje są to kwasy, w których cząsteczce nie ma ani jednego atomu tlenu. Zazwyczaj dwuatomowe. Otrzymywane najczęściej przez rozpuszczenie w wodzie mieszaniny wodoru z niemetalem(jeśli jest gazem).  Zaliczamy do nich m.in.: kwas chlorowodorowy- HCl, jodowodorowy- HI, bromowodorowy- HBr, fluorowodorowy- HF, jak i siarkowodorowy- H2S, Telurowodorowy- H2Te, Selenowodorowy- H2Se oraz Cyjanowodorowy- HCN.

Kwasy tlenowe:

To takie, w których cząsteczce znajduje się atom bądź atomy tlenu. Kwasów tlenowych jest cała gama- w większości otrzymuje się je poprzez dodanie tlenku odpowiedniego niemetalu  do wody.  Jako flagowe przykłady można wymienić: H2SO4 –kwas siarkowy(VI), HNO3-kwas azotowy(V), H3PO4-kwas ortofosforowy(V), H2SO3-kwas siarkowy(IV), HNO2-kwas azotowy(III), H3PO3-kwas fosforowy(III) i H4P2O7-kwas pirofosforowy(V).

Nazewnictwo:

O tyle o ile nazywanie kwasów beztlenowych nie sprawia większych trudności- do nazwy niemetalu dodajemy przedrostek „kwas” i końcówkę „wodorowy”, np. kwas chlorowodorowy, jodowodorowy, bromowodorowy, selenowodorowy, telurowodorowy. To przy kwasach tlenowych mamy już prawdziwy kosmos. Otóż oprócz przedrostka „kwas”, nazwy niemetalu oraz przyrostka „-owy” należy podać wartościowość głównego niemetalu jako rzymską cyfrę w nawiasie. Brzmi fatalnie. Czy rzeczywiście takie jest? Weźmy za przykład kwas H2SO4. Reszta kwasowa tego kwasu to SO4. Oprócz tlenu mamy tutaj siarkę czyli główny niemetal kwasu. Sprawdźmy teraz jego wartościowość. Aby to zrobić, wystarczy od dwukrotności liczby tlenów odjąć liczbę wodorów: 2*4 – 2= 6. Z tego wynika, że siarka w tej reszcie kwasowej jest (VI)-cio wartościowa. Znając nazwę głownego niemetalu i jego wartościowość możemy utworzyć nazwę: kwas siarkowy(VI). Analogicznie w przypadku HNO3- główny niemetal to azot, jego wartościowość wynosi 3*2-1=5 więc HNO3 to kwas azotowy(V).

Kolejnym ważnym zagadnieniem jest moc kwasu. Tym kwas mocniejszy, na im większą jego ilość dysocjuje. Umownie przyjęto, że kwasy mocne to takie,  gdy w stanie równowagi dynamicznej jest więcej jonów niż cząstek niezdysocjowanych. Słabe- analogicznie, gdy większa jest ilość cząstek niezdysocjowanych niż jonów.

Tak oto liznąłem zagadnienia związane z chemią. Kiedyś to zrobić musiałem- pisanie o samej biologii byłoby trochę kwasowe.   Więcej informacji o kwasach nie koniecznie w kwaśnej formie już nie długo.